İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü kapsamında yazılı bir açıklama yayımlayarak Türkiye’de ve dünyada çocukların karşı karşıya kaldığı ağır hak ihlallerine dikkat çekti. Açıklamada, 2025 yılının çocuklar açısından “derinleşen eşitsizlikler, yapısal sorunlar ve artan ölümlerle” geçtiği vurgulandı.
“Çocuk, yalnızca korunmaya muhtaç bir varlık değil; hakları, özgürlükleri ve katılım hakkı olan bir bireydir” diyen İHD Çocuk Hakları Komisyonu, devlet başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerine acil sorumluluk çağrısı yaptı.
“En az 700 çocuk önlenebilir nedenlerle yaşamını yitirdi”
İHD, FİSA Çocuk Hakları Merkezi’nin raporuna atıf yaparak son on ayda en az 700 çocuğun önlenebilir nedenlerle hayatını kaybettiğini belirtti. “Devletin temel yükümlülüğü çocukları yaşatmaktır” denilen açıklamada, çocuk yoksulluğunun ve koruma mekanizmalarının zayıflığının derinleştiği kaydedildi.
Anadilde eğitim
“Kürt çocuklarının hâlâ anadilde eğitim hakkından mahrum bırakıldığı” belirtilerek bunun hem hukuki bir zorunluluk hem de demokratik “eşit yurttaşlığın” koşulu olduğu ifade edildi.
“Çocuk işçiliği cinayettir”
Çocuk işçiliğinin yapısal yoksulluk ve siyasi tercihler nedeniyle arttığını belirten İHD, son on yılda yüzlerce çocuğun iş cinayetlerinde öldüğünü, bunların hiçbirinin “kaza” olarak görülemeyeceğini vurguladı. MESEM sisteminin “çocuk emeği sömürüsünü meşrulaştıran bir düzenleme” hâline geldiği belirtilerek bu yıl en az 71 çocuğun MESEM’lerde öldüğü aktarıldı.
“Kız çocukları daha fazla ihlale maruz kalıyor”
Eğitim dışı kalan 611 bin çocuğun %44,3’ünün kız çocukları olduğu hatırlatılarak, bakım yükü, ev içi emek, erken yaşta gebelikler ve istismar vakalarının arttığı ifade edildi.
Deprem, sel ve yangınların en ağır yükünü çocuklar taşıyor
Artan afetler sonrası çocukların eğitim, beslenme, sağlık ve barınma gibi temel haklara erişemediği, ayrıca sistematik psiko-sosyal desteğin sağlanmadığı kaydedildi.
“Çetelere yönelim çocukların bir haykırışıdır”
Ahmet Mattia Minguzzi davası üzerinden çocukların çeteleşme ve şiddet döngüsüne sürüklenmesine değinilerek, “Sistem ne Ahmet’i ne de suça sürüklenen çocuğu koruyabildi” denildi. İHD, yıllardır çocuk hapishanelerin kapatılması ve onarıcı adalet sisteminin kurulması için mücadele ettiklerini hatırlattı.
“Sorumlular bellidir, cezasızlığa son verilmelidir”
Son olarak İHD, çocuklara yönelik tüm hak ihlallerinin görünür kılınması ve cezasızlık politikalarının sona erdirilmesi gerektiğini belirterek şu çağrıyı yaptı:
“Çocuklar yaşamın eşit ve özgür bireyleridir. Haklarını korumak, onları güçlendirmek ve barış içinde bir gelecek sağlamak hepimizin sorumluluğudur.”
Açıklama, “Dayanışmayla…” ifadeleriyle son buldu.
