Ermeni halkının direniş tarihinde önemli bir yere sahip olan komutan Leonid Azgaltyan, 83. doğum gününde anıtı ve mezarı başında düzenlenen törenlerle anıldı.
Bazı kahramanlar burjuva iktidarları nezdinde ‘’Ulusal Kahraman’’ ilan edilmese de onlar halkın kalbinde ve vicdanında gerçek birer kahraman olarak yaşamaya ve anılmaya devam ediyor.
SSCB’de modern revizyonist iktidarın yüzündeki “sosyalist” maskeyi çıkarıp atması ve yıkılıp dağılmasından sonra her ülke, her ulus, her halk, başının çaresine bakmakla kalakaldı. Deyim yerindeyse sahipsiz, öncüsüz, yönsüz kaldı. SSCB’nin yıkılıp dağılmasından sonra sayısız ekonomik-sosyal-yaşamsal zorluklar karşısında ve yönetsel problemlerle baş başa kaldı. SSCB, sadece yıkılıp, dağılıp parçalanmayla karşı karşıya kalmadı. Yıkılan Sovyet dünyasında kaos ve kriz daha ağır şekilde yaşandı. Sınırların, temel hakların, ekonominin-siyasal yönetimlerin hangi tarzda ve nasıl şekilleneceği konusunda ciddi bir sorunlar yumağıyla karşı karşıya kalındı.
SSCB döneminde ‘’çözülmediği’’ iddia edilen ülke-ulus-sınırlar meselesi daha ağır yakıcı ve yıkıcı bir şekilde yeni süreçte yaşanmaya başladı. Bu sorunların yeniden ‘’çözümü’’ konusunda ise demokratik tarzda barış içinde bir yol izlenmedi. Uluslar, halklar birbirini boğazlamadan, demokratik temelde tartışarak, görüşerek, danışarak, zaman gerçekliğini dikkate alarak çözmek yerine çatışma-işgal-savaş haliyle çözüme gidilmesinin başat yerinde emperyalist-kapitalist ülkeler ve onların işbirliğini yapmaya hazır her ülkenin daha fazla palazlanmak isteyen burjuvaları vardı.
Toprak en büyük zenginliklerin başında gelir. Daha fazla toprak daha fazla zenginlik, hegemonya ve rakipleri üzerinde üstünlük kurmak demektir.
Çelişkilerin, sorunların, kitlesel sürgün ve ölümlerin ortasında ve çatışma doğasında Leonid Azgaltyan, Ermeni halkının anavatan topraklarını korumak ve halkını savunmak uğruna akademik kariyerini, üniversite çalışmalarını bir yana bırakarak askeri bilime, taktik ve stratejik sorunlara ve silaha sarılarak ortaya çıktı. Eski Ermeni fedai geleneğini yeni sürecin gelişimi ve ihtiyacı içinde sentezlemeye çalıştı.
Siyasal anlamda bir partili olmadı. Kendisine sorulduğunda o eğilerek, yerden alıp avuçlarının içine koyduğu toprak parçasını göstererek “budur benim siyasal görüşüm’’ diyerek farklı bir yelpazeden ancak halkın tarihsel ve güncel sorunları ve acıları içinden özgürlüğe bakmaya çalıştı. Tüm arayışının merkezinde özgürlük ve halkının çıkarları vardı. Ermeni fedai geleneğinin çağdaş ismi, yeni bir dönemin öncüsü olmayı başaran mütevazi ancak bir o kadar özgürlüğüne tutkun, mazlum Ermeni halkının tüm devrimci değerlerine ve ideallerine sahip bir komutandı.
Parlak ve çalışkan akademik yaşamını bir kenara koyarak, hayatında eline hiç almadığı silaha dokunarak, savaş ve direniş biliminin en derin ve yetkin ustalığını gösterebilecek disiplinli, fedai bir direniş ve ordu çekirdeği yarattı.
Kendi anavatan topraklarına basarak yüksek sesle haykırdı ‘’Karabağ, Ermenistan’dır ve bu kadar.‘’ İşgalcilerin karşısında durarak, devrimci bir ‘’Kurtuluş Ordusu’’ yaratmaya çalıştı. Ve bu direnişte kimsenin cesaret edip kolay başaramadığı askeri konulara sorunlara öncülük yaptı. O iyi bir fizik mühendisi, akademisyen olduğu gibi aynı zamanda askeri öngörüsü güçlü, taktik ve askeri yetenekleri gelişkin bir komutan oldu. Sayısız başarılara imza atarak, unutulmaz direniş değerleri yaratıp, halkına gösterdi ve öğretti. Kurtuluş ordusuna ‘’ölmek için gelenlere’’ zaferi ve başarıyı esas almayı öğretti. Onun efsanevi kişiliği ve savaşçılığı kısa sürede Karabağ ve Ermenistan topraklarına yayıldı. Halkının kalbinde derin bir sevgi tohumu ekti.
Leonid Azgaltyan dünde kalan hatıralarda yazılı olan bir figür olmadı. Yaşayan, yaşatılan özgürlük değerlerin unutulmaz mütevazi ismi oldu. Komutanın 83 yaş gününü kutlamak için en önde ‘’Leonid Azgaltyan Okulu’’ öğrencileri durdu. Genç kadın ve erkek öğrenciler sıralar halinde gelip Komutanlarının anıtı önünde ellerinde çiçeklerle eğilerek, ‘’İyi ki doğdun Komutan’’ dileklerini belirttiler.
Yaşlarını almış savaşçıları, genç kadın erkek öğrenciler, onu yürekten sevenler, sayısız dost ve yakın arkadaşları Komutanı 83 doğum yılında yalnız bırakmadı. Gerek anıtı önünde gerekse mezarı başında doğum gününü kutlamaya katılanlar bir kez daha mevcut yönetimin Ermeni fedaileri karşısındaki duyarsızlığına karşın ‘’Mutlaka yeni Leonidler doğacak ve yaşayacaktır’’ sözleriyle ayrıldılar.
‘’Kim size öldüm derse inanmayın. Ben İstanbul surları önünde öleceğim’’ diyen ölümsüz komutan Leonid Azgaltyan ölümsüzdür.
