12 Eylül 1980 faşist darbesinin 45. yıldönümünde, Amed 78’liler Girişimi, Diyarbakır 5 No’lu Hapishane önünde açıklama yaptı. “12 Eylül Karanlığına Karşı Barış ve Demokratik Toplum İnşası” şiarıyla düzenlenen eylemde, “Amed Zindanı insanlık müzesine dönüşsün”, “Kürt halkının hafızasına dokunma” ve “Diyarbakır Cezaevi Kürtlerin acı hafızasıdır” yazılı pankartlar taşındı. Katılımcılar, “Darbe değil demokratik toplum”, “Şehit namirin” ve “Yaşasın demokratik çözüm” sloganları attı.
Açıklamayı Amed 78’liler Girişimi adına Hüseyin Barış okudu. Barış, 12 Eylül darbesinin sadece bir siyasi rejim değişikliği olmadığını, toplumu etkileyen ağır hak ihlallerine yol açtığını belirterek, “Demokrasiye inanan herkesin görevi, bu karanlık geçmişle hesaplaşmak, hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını korumaktır” dedi. Darbe anayasasının ve yasal düzenlemelerin hâlâ yürürlükte olduğunu vurgulayan Barış, özellikle Kürt siyasi hareketi üzerindeki baskılara dikkat çekti.
Amed 78’liler Girişimi, Diyarbakır 5 No’lu Hapishanesi’nin İnsan Hakları Müzesi’ne dönüştürülmesini talep etti. Barış, “5 No’lu Cezaevi’nin tarihine tanıklık edenler dinlenmeli, yaşananlar kayıt altına alınmalı ve toplumla paylaşılmalıdır” dedi. Ayrıca TBMM çatısı altında bir komisyon kurularak, “umut hakkı” başta olmak üzere gerekli yasal düzenlemelerin yapılması çağrısında bulundu.
Açıklamada talepler şu şekilde sıralandı: “1980 Darbe Anayasası’nın yürürlükten kaldırılması ve yerine demokratik bir anayasa hazırlanması, 5 No’lu Cezaevi’nin İnsan Hakları Müzesi’ne dönüştürülmesi, kolektif hakların tanındığı eşitlikçi ve özgür bir Demokratik Cumhuriyet inşası, cezaevinde yaşanan hak ihlallerinin tanıklar aracılığıyla aktarılması.”
DEM Parti Diyarbakır İl Eşbaşkanı Abbas Şahin de, toplumun “barış” içinde yaşayabilmesi için tarihle yüzleşilmesi gerektiğini belirterek, “Cezaevi önünde yıllarca çocuklarını bekleyen annelerimiz bu acının tanığıdır. Eğer gerçek bir barış isteniyorsa, umut hakkı tanınmalı ve gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır” dedi.
Basın açıklaması, slogan ve alkışlarla sona erdi.
