Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye’nin 2018 yılında Afrin’e yönelik askeri operasyonunu protesto ettiği gerekçesiyle öğretmen G. Ç. I.’ya verilen disiplin cezasının “düşünce ve ifade özgürlüğü hakkının ihlali” olduğuna karar verdi.
Antakya’da Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) bileşeni olduğu Emek ve Demokrasi Platformu tarafından 22 Ocak 2018’de “Afrin savaşına hayır” başlığıyla yapılan basın açıklamasına katılan Eğitim Sen üyesi öğretmen G. Ç. I., bu açıklamada kullanılan ifadeler nedeniyle disiplin soruşturmasına uğradı. Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Türkiye’nin bu savaşın içine çekilmesi tamamen Tayyip Erdoğan’ın kişisel iktidarını koruması üzerinden bir yaklaşımla sürdürülmektedir. Afrin’i işgal naraları atmaya her gün devam ediyorlar… Türkiye’nin yeniden savaşı körüklemesi kabul edilemez. Hatay’daki halklar ve demokratik kitle örgütleri her daim sokakta ‘Savaşa hayır’ dedik. Böyle bir saldırının yapılmasına asla sessiz kalmayacağız.”
Açıklamanın ardından okul idaresi tarafından hakkında disiplin soruşturması başlatılan öğretmene, “Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunduğu” gerekçesiyle kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verildi. İtiraz ise idare mahkemesince reddedildi.
AYM, G. Ç. I.’nin bireysel başvurusunu kabul ederek yaptığı incelemede, idarenin değerlendirmesinin soyut olduğunu belirtti. Kararda şu ifadeler yer aldı:
“İdarenin disiplin cezasına neden gösterdiği ‘herhangi bir siyasi parti ismi zikredilmese de kullanılan ifadelerin Türk ordusunu ve yürütme organını uluslararası hukuk açısından olumsuz etkileyebileceği’ değerlendirmesi soyuttur. Ayrıca, eylemin nasıl bir siyasi partinin yararına veya zararına faaliyet olarak değerlendirildiğine ilişkin herhangi bir açıklama yapılmamıştır.”
Mahkeme kararında, ifade özgürlüğüne yapılan bir müdahalenin ancak “demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun” ve “ilgili ve yeterli gerekçelere dayalı” olması halinde kabul edilebileceğine vurgu yapılarak, şu değerlendirme yapıldı:
“İfade özgürlüğü söz konusu olduğunda devlet memurlarının da birer birey olduğu, siyasi görüş sahibi olma, ülke sorunlarıyla ilgilenme ve tercih yapma gibi sosyal yönlere sahip olma haklarının bulunduğu göz ardı edilmemelidir.”
AYM, G. Ç. I.’nın ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine karar vererek, başvurucuya 10 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti. (MA)
