8 Ağustos 2025 sabahı, Brezilya’nın Rondônia eyaletine bağlı Machadinho do Oeste bölgesinde, on yılı aşkın süredir Jatobá çiftliği toprakları için mücadele eden köylü aileler, yeniden devlet terörü ile uyandı. Rondônia Askeri Polisi’ne (PM) bağlı Özel Operasyon Taburu (BOPE), helikopter ve ağır silahlarla köyleri bastı, evlere ateş açtı, ekinleri tahrip etti, su kuyularını zehirledi, hayvanları öldürdü. Saldırıda bir köylü yaşamını yitirdi, çok kişi yaralandı ve ormana kaçmak zorunda kalanların akıbeti halen bilinmiyor.
Olay, Corumbiara katliamı olarak bilinen ve 9 Ağustos 1995’te gerçekleşen Santa Eline Savaşı’nın 30. Yıldönümünün hemen arifesinde yaşandı. Bu tesadüf, LCP (Yoksul Köylüler Birliği)’ye göre “planlı bir gözdağı”ydı.
30 yıldır değişmeyen senaryo: Corumbiara’dan Valdiro Chagas’a
1995’teki Corumbiara katliamında olduğu gibi, hedef yine yoksul köylülerin toprak mücadelesi oldu. LCP’nin açıklamasına göre, köylülerin yaşadığı Valdiro Chagas bölgesi uzun süredir hem büyük toprak sahiplerinin paralı milisleri (“guaxeba”lar) hem de resmi güvenlik güçleri tarafından kuşatma altında. Aylardır Gesulino ve Diogenes adlı iki milis liderinin yönettiği çeteler, polis koruması eşliğinde bölgeye baskınlar düzenliyor, köylüleri yaralıyor, tarımı tahrip ediyor. Amaç: köylüleri kovup, federal arazileri yasa dışı biçimde genişleten büyük toprak sahiplerine teslim etmek.
LCP, bu toprak sahiplerinin Rondônia Valisi Marcos Rocha ve bazı yerel politikacılarla doğrudan bağlantılı olduğunu iddia ediyor.
BOPE ve “Guaxeba” ittifakı
LCP, BOPE’yi açıkça “toprak ağalarının silahlı kolu” olmakla suçluyor. Açıklamada, operasyonun başındaki Albay Regis Braguin için “büyük toprak sahiplerinin sadık köpeği” ifadesi kullanıldı. Braguin’in sosyal medyada “influencer” gibi davrandığı, ancak sahada köylülere yönelik yargısız infazları ve işkenceleri organize ettiği iddia ediliyor.
Son yıllarda bölgede yaşanan benzer olaylar LCP’nin iddialarını destekler nitelikte:
13 Ağustos 2021: Amaral, Amarildo ve Kevin isimli LCP üyeleri öldürüldü.
Ekim 2021: Gedeon ve Rafael infaz edildi.
Ocak 2023: Esticado ve Mandruvá Tiago Campim dos Santos bölgesinde işkenceyle öldürüldü.
Tarım Devrimi’nden duyulan korku
LCP, saldırıların asıl nedeninin “Tarım Devrimi”nin ilerlemesi olduğunu savunuyor. Örgüt, latifundia sisteminin tamamen ortadan kaldırılması, toprağın topraksız veya az toprağı olan köylülere dağıtılması gerektiğini vurguluyor. Açıklamada şu sözler dikkat çekti:
“Bir avuç toprak ağası ülkenin topraklarının çoğunu elinde tutarken, on milyonlarca köylü sefalet içinde yaşıyor. Bu tarihsel adaletsizlik çözülmeden mücadele bitmeyecek.”
Brezilya’da kırsal savaşın derinleşmesi
Brezilya’da köylü hareketleri ile devlet-güvenlik aygıtı arasındaki gerilim yeni değil. Özellikle Amazonya ve Rondônia gibi bölgelerde tarım tekelleri, maden şirketleri ve büyükbaş hayvancılık lobisi ile köylüler arasındaki çatışma, çevre tahribatı ve yerli halkların haklarının gaspı ile iç içe geçmiş durumda.
Santa Elina, Eldorado dos Carajás gibi katliamlar, Brezilya kırsalında devletin kimin tarafında olduğunu tarih boyunca açıkça göstermişti. Valdiro Chagas’ta yaşananlar da bu zincirin yeni halkası.
LCP’nin mesajı: “Mücadele sürüyor”
Açıklamanın sonunda LCP, saldırılara rağmen geri çekilmeyeceklerini, toprak mücadelesinin “haklı ve kutsal” olduğunu belirterek şu uyarıda bulundu:
“Halkın eli çok daha güçlüdür. Er ya da geç, toprak ağaları ve onların silahlı uşakları işledikleri tüm suçların hesabını verecek.”
