İnsan Hakları Derneği (İHD) Merkezi Hapishaneler Komisyonu, hasta tutsaklara ilişkin hazırladığı yeni raporu Diyarbakır Şubesi’nde düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. Rapora göre, hapishanelerde en az bin 412 hasta tutsak bulunuyor. Bu tutsaklardan 335’inin durumu ağır.
İHD Eş Genel Başkanı Hüseyin Küçükbalaban, Adalet Bakanlığı’nın hasta tutsaklara ilişkin veri paylaşmaktan kaçındığını belirterek, “Hapishaneler bu ülkenin temel insan hakları ihlallerinin en ağır yaşandığı yerler. Bizim verilerimiz, yalnızca buzdağının görünen kısmı” dedi.
Küçükbalaban, PKK lideri Abdullah Öcalan’ın “Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı”na da değinerek, Kürt sorununda çözüm için devletin henüz bir yol haritası sunmadığını vurguladı. “Köy boşaltmalar, faili meçhuller ve umut hakkı gibi başlıklarda adım atılması gerekiyor. Bunlardan biri de ağır hasta tutsakların tahliyesidir” diye konuştu.
403 binden fazla mapus
Raporda, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre 7 Nisan 2025 itibarıyla Türkiye’de 395 açık ve kapalı hapishanede toplam 403 bin 60 kişinin “tutuklu veya hükümlü” olarak bulunduğu hatırlatıldı. Hasta tutsakların sağlık durumlarının hekimler tarafından değerlendirildiği belirtildi.
Hasta tutsaklar arasında 161 kadın, 1.251 erkek bulunurken, en az 335 kişinin durumu ağır. 230 tutsağın yaşamını tek başına sürdüremediği, 105’inin ise yaşam için desteğe ihtiyaç duyduğu kaydedildi. Ayrıca 515 mahpusun hastalık durumlarıyla ilgili yeterli bilgiye ulaşılamadığı bildirildi.
Ring araçlarında saatlerce bekletiliyorlar
Raporda hasta tutsaklara yönelik hak ihlalleri detaylandırıldı. Bunlar arasında:
- Hastane sevklerinde kullanılan tek kişilik, havasız ve hijyenik olmayan ring araçlarında saatlerce bekletilme,
- Kelepçeli muayene dayatması,
- Hasta-doktor mahremiyetinin ihlali,
- Zamanında revir ve hastane sevkinin yapılmaması,
- Besleyici olmayan yemekler ve sağlıksız suya mahkum edilme,
- Tek kişilik hücrelerde tutulan hasta ve engelli mahpuslar, gibi ağır ihlaller yer aldı.
‘Hasta mahpuslar derhal serbest bırakılsın’
Raporda çözüm önerileri de sıralandı. İHD, hapishane koşullarında tedavisi yapılamayan tüm ağır hasta mahpusların serbest bırakılması ve tedavilerinin ailelerinin yanında devam etmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, kelepçeli muayene uygulamasına son verilmesi, ring araçlarının kaldırılması ve hasta mahpusların insan onuruna uygun koşullarda sağlık hizmetine erişiminin sağlanması çağrısında bulunuldu.
