Başbakan Benjamin Netanyahu’nun Gazze’de bir ateşkes anlaşması sağlaması için baskılar artarken İsrail genelinde hükümet karşıtı geniş çaplı protestolar devam ediyor. Pazartesi günü (2 Eylül) İsrail’in en büyük işçi sendikası, ordunun Gazze’nin güneyinde altı İsrailli esirin cesedine ulaşmasının ardından genel grev çağrısında bulundu.
Bu haftaki gösteriler, Tel Aviv ve diğer şehirlerde toplanan tahmini 500.000 kişi ile İsrail’in gördüğü en büyük protestolardan bazılarına işaret ediyor.
Protestolar 7 Ekim’den bu yana artıyor
Silahlı Çatışma Yeri ve Olay Verileri Projesi (ACLED) tarafından derlenen verilere göre, 7 Ekim 2023 ile 30 Ağustos 2024 tarihleri arasında İsrail genelinde en az 1.240 gösteri düzenlendi ve bu gösterilerin sıklığı giderek artıyor.
Analiz edilen gösterilerden 20’den azı ACLED tarafından siyasi olmayan gösteriler olarak sınıflandırıldı.
Protestolar neden gerçekleşiyor?
7 Ekim’den önce protestoların merkezinde hükümetin yargı üzerindeki gücünü artırmaya çalışması vardı ki eleştirmenler bunun Netanyahu’nun yolsuzluk suçlamalarından kaçınmasına yardımcı olduğunu söylüyor.
7 Ekim’den bu yana düzenlenen gösterilerin yaklaşık yüzde 86’sının nedeni İsrail’in Gazze’ye açtığı savaştı ve protestocular Gazze’de tutulan esirlerin serbest bırakılması için Hamas’la ateşkes anlaşması yapılması çağrısında bulundu.
Netanyahu hükümetine karşı düzenlenen ve erken seçim talep eden en az 494 protesto ise büyük ölçüde savaştaki tutumu nedeniyle düzenlendi.
Kırk sekiz protesto ultra-Ortodoks Yahudi erkeklerin zorunlu ulusal askerlik hizmetine dahil edilmesine karşıydı. On üç protesto ise İsrail-Lübnan sınırında devam eden gerginlik sırasında Hizbullah tarafından saldırıya uğrayan bölgelerde güvenliğin yeniden tesis edilmesine odaklandı.
Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e düzenlediği ve yaklaşık 240 kişinin esir alındığı, 1.139 kişinin de öldürüldüğü saldırının ardından Gazze’de 90’dan fazla esir tutuluyor. Geçen yılın Kasım ayında müzakereciler yedi günlük geçici bir ateşkes sağlayarak şu anda gösteri yapan ailelerin çoğuna umut vermişti. Bu ateşkes, İsrail güçleri tarafından tutulan çoğu kadın ve çocuk 210 Filistinli esire karşılık 105 esirin serbest bırakılmasını sağladı. Ancak Gazze’de başka esirler de öldü ve halk Netanyahu’yu suçlayarak ateşkes istemediğini söylüyor.
Temmuz ayında yapılan bir ankete göre İsraillilerin yüzde 72’si Netanyahu’nun 7 Ekim’deki saldırıyı önleyemediği için istifa etmesi gerektiğini düşünüyordu.
Protestolar nerede gerçekleşiyor?
7 Ekim’den bu yana kaydedilen 1.240 protestonun 336’sı Tel Aviv’de gerçekleşti ve toplamın dörtte birini oluştururken, bunu 201 etkinlikle Kudüs’ün Judean Dağları ve 111 etkinlikle Hadera izledi.
En çok protesto düzenlenen yerler:
Tel Aviv – 336, Judean Dağları – 201, Hadera – 111, Hayfa – 93, Güney Sharon – 72, Batı Sharon – 55, Beersheba – 43, Rehovot – 37, Besor – 29, Petah Tiqwa – 28
En büyük protestolar ne zaman gerçekleşti?
7 Ekim ve 30 Ağustos tarihleri arasında analiz edilen en büyük 10 protestodan sekizi Tel Aviv’de gerçekleşti.
13 Ocak’ta Tel Aviv’de tahminen 120,000 kişi sokaklara döküldü. İsrail’in Gazze’ye savaş açmasının 100. günündeki 24 saatlik mitinge halen Gazze’de bulunan esirlerin aileleri ve eski bir Yüksek Mahkeme başkanı da katıldı.
13 Mayıs’ta Anma Günü münasebetiyle Tel Aviv’deki “Rehineler Meydanı ”nda toplanan yaklaşık 100.000 kişi esirlerin serbest bırakılması çağrısında bulundu.
Mayıs sonunda bir ateşkes anlaşması umut verici görünüyordu, ancak Netanyahu görüşmeleri engelleyen müzakere edilemez ek koşullar ekledi.
1 Haziran’da yaklaşık 120.000 kişi Tel Aviv’deki Kaplan Kavşağı’nda protesto gösterisi düzenleyerek Netanyahu’nun koalisyon hükümetinin savaşı ele alış biçimi nedeniyle erken seçim çağrısında bulundu.
Bu hafta İsrail’in ana işçi sendikası Histadrut tarafından düzenlenen son protestolar ülke çapında bir grev çağrısında bulundu ve bir iş mahkemesi grevin sona erdirilmesine karar verene kadar ülke ekonomik olarak durma noktasına geldi. Savaş boyunca Hamas, İsrail’in Gazze’deki savaşı sona erdirmesi, bölgeden çekilmesi ve bazı Filistinli tutukluları serbest bırakması halinde esirleri serbest bırakacağını söyledi.
İsrail Gazze’ye karşı yürüttüğü savaşta yaklaşık 41,00 kişiyi öldürdü.
Kaynak: www.aljazeera.com
