Tokat T Tipi Kapalı Hapishane’de yaşanan ağır ve sistematik insan hakkı ihlalleri Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine taşındı. Şırnak Milletvekili Nevroz Uysal Aslan ve Bingöl Milletvekili Ömer Faruk Hülakü, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’na sundukları başvuruda, mahpuslara yönelik kötü muamele, sağlık hakkının engellenmesi, ayrımcı uygulamalar ve keyfi infaz kararlarına dikkat çekti.
Ağız İçi Arama Dayatması Tedaviyi Engelliyor
Başvuruda, en az 11’i ağır olmak üzere 15 hasta mahpusun bulunduğu belirtilirken, mahpusların ağız içi arama dayatması nedeniyle hastaneye sevk edilmedikleri ifade edildi. Mahpuslar bu uygulamayı hem onur kırıcı bulduklarını hem de tedaviye erişimlerinin bu yolla fiilen engellendiğini aktardı.
Bu uygulamaya karşı çıkan Aydın Değirmenci, İzbat Orhan, Mehmet Şirin Kaya, Suat Oğuz ve Mehmet Tiryaki’ye disiplin cezaları verildiği ve Ocak 2025’ten bu yana hiçbir siyasi mahpusun hastaneye gitmediği belirtildi.
Ağır Hastalıklar Göz Ardı Ediliyor
Başvuruda adı geçen ağır hasta mahpuslar arasında kanser geçmişi, kalp hastalığı, şarapnel yaraları, organ kistleri, iltihaplar ve görme kaybı gibi ciddi sağlık sorunları olan çok sayıda kişi bulunuyor. Bazı mahpusların infazlarının da bu süreçte yakıldığı vurgulandı.
Siyasi Kimlik Üzerinden Keyfi Müdahale
İdari gözlem kurulları tarafından, mahpuslara siyasi içerikli sorular yöneltildiği, verilen yanıtlara göre infazların ertelendiği ya da yakıldığı iddia edildi. Bu uygulamaların öngörülemez, subjektif ve denetime kapalı olduğuna dikkat çekilerek, mahpusların siyasi kimliği ve düşünceleri temelinde baskıya uğradıkları belirtildi.
Eşitsiz İletişim Koşulları ve İzolasyon
Siyasi mahpuslara görüntülü görüşme hakkı tanınmadığı, bayram gibi özel günlerde ek görüş haklarının kullandırılmadığı ve telefon görüş sürelerinin daha kısa tutulduğu aktarıldı. Yayın, kitap ve televizyon erişimi de sınırlı; örneğin Evrensel gazetesi taleplerinin sürekli reddedildiği ifade edildi.
Aileden Uzak Tutulma Politikası
Başvuruda, tüm siyasi mahpusların ailelerinden uzak illerdeki hapishanelerde tutuldukları, sevk taleplerinin sistematik şekilde reddedildiği, bu durumun özel ve aile yaşamına ağır bir müdahale anlamına geldiği vurgulandı.
Komisyona 8 Maddelik Acil Çağrı
Uysal Aslan ve Hülakü, Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’ndan şu adımları atmasını talep etti:
1. Tokat T Tipi Kapalı Hapishane’de yerinde inceleme yapılması,
2. Ağız içi arama dayatmasının kaldırılması,
3. Ağır hasta mahpusların bağımsız kurullarca incelenerek tedaviye erişimlerinin sağlanması,
4. Siyasi mahpuslara yönelik ayrımcı görüş ve iletişim uygulamalarının sona erdirilmesi,
5. İdari Gözlem Kurullarının keyfi uygulamalarının son bulması,
6. Mahpusların ailelerine yakın hapishanelere sevk taleplerinin dikkate alınması,
7. Düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik tüm kısıtlamaların kaldırılması,
8. Mevzuattaki eksikliklerin tespiti ve giderilmesi için Meclis ve Adalet Bakanlığı’na öneride bulunulması.
Milletvekilleri, Komisyon’un bu başvuru kapsamında yürütülecek tüm çalışmalarda kendilerinin düzenli olarak bilgilendirilmesini de talep etti.
