Tutuklu Aileleriyle Yardımlaşma Derneği (TUAY-DER), Amed Barosu, Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) ve İnsan Hakları Derneği (İHD), Amed, Elazığ, Erzincan ve Erzurum illerinde bulunan hapishanelere dair hazırladıkları hak ihlalleri raporunu kamuoyuyla paylaştı. ÖHD Amed Şubesi’nde düzenlenen basın toplantısıyla açıklanan rapor, Ocak ve Şubat aylarında gerçekleştirilen hapishane ziyaretlerine dayanıyor.
‘Umut hakkı’ çağrısı
ÖHD Amed Şubesi Hapishane Komisyonu üyesi Ahmet Güler, açıklamasında hapishanelerdeki hak ihlallerinin yanı sıra, PKK Lideri Abdullah Öcalan’a uygulanan mutlak tecride dikkat çekti. Güler, İmralı tecridinin sonlandırılmasını, ağırlaşan infaz koşullarının düzeltilmesini ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) verdiği ihlal kararları çerçevesinde “umut hakkı”nın tanınmasını talep etti.
20 hapishane, 40 ziyaret: En çok sağlık hakkı ihlal ediliyor
Rapora göre, Diyarbakır ve Elazığ kampüs hapishaneleri, Erzincan’daki T, L ve Kadın Hapishaneleri ile Erzurum’daki Yüksek Güvenlikli ve H Tipi Hapishaneleri dâhil toplam 20 hapishane ziyaret edildi. Bu ziyaretlerde, tutsakların en çok sağlık hakkı ihlaliyle karşı karşıya kaldığı tespit edildi. Revir ve hastane sevklerinin geciktirildiği, tedavi süreçlerinin aksadığı, tutsakların ring araçlarında saatlerce bekletildiği ve çift kelepçe uygulamasının yaygınlaştığı belirtildi. Doktor muayenelerine askerlerin eşlik etmesi de bir diğer ihlal olarak kaydedildi.
Sosyal etkinlikler ve iletişim hakkı engelleniyor
Raporda, hapishanelerdeki sosyal etkinliklerin “güvenlik” gerekçesiyle kısıtlandığı, tutsakların ailelerinden uzak hapishanelere sürgün edildiği ve sürgün edilen kişilerin kişisel eşyalarına el konulduğu ifade edildi. Tutsakların iletişim hakkının da ihlal edildiği belirtilirken, mektupların sansürlendiği ve Kürtçe mektup ile kitaplara kimi hapishanelerde izin verilmediği vurgulandı.
İşkence, kötü muamele ve hijyen sorunları
Raporda, bazı hapishanelerde üç kişilik odada bir kişiye yetecek kadar yemek verildiği, yemeklerin hijyenik olmadığı, içme suyunun yetersiz kaldığı, kantin fiyatlarının piyasa fiyatlarının üzerinde olduğu ve sık sık zam yapıldığı bilgisi yer aldı. Ayrıca, tutsakların çıplak aramaya maruz kaldığı ve bunu kabul etmeyenlerin işkence ve kötü muameleye uğradığı belirtildi.
Kadın tutsaklara yönelik ihlaller
Kadın tutsaklara yönelik özel ihlallerin de yer aldığı raporda, hijyen paketlerinin verilmediği, yalnızca kalitesiz ped sağlandığı ve bu durumun sağlık sorunlarına yol açtığı ifade edildi. Ayrıca kadın hapishanelerinin erkeklere göre dizayn edilmesinden kaynaklı ciddi yapısal sorunlar yaşandığı belirtildi.
Raporun sonuç bölümünde, ağır hasta tutsakların serbest bırakılması, hasta tutsaklara yalnızca klinik değerlendirmeye dayalı raporlarla karar verilmesi, infaz yasasının ilgili maddelerinin yeniden düzenlenmesi ve tüm hapishanelerde “insan onuruna yaraşır yaşam” koşullarının sağlanması gerektiği vurgulandı.
Ayrıca, hapishanelerdeki hukuka aykırı uygulamaların sona erdirilmesi, bağımsız denetim mekanizmalarının oluşturulması ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere uygun uygulamaların hayata geçirilmesi çağrısında bulunuldu. (MA)
